Als je gaat oriënteren, denk verder dan alleen aan het beperken van warmteverlies in de winter. Comfortabel wonen gaat namelijk óók over hoe je in de zomer je huis koel houdt én hoe je zorgt voor gezonde lucht binnenshuis.
Voor een kleine meerprijs kun je kiezen voor betere, gezondere isolatiematerialen die niet alleen in de winter goed isoleren, maar in de zomer ook warmte beter buiten houden.
Ook glas kan je optimaliseren voor jouw specifieke situatie: Aan de zuidkant is zonwerend HR++-glas vaak een slimme keuze: een relatief kleine extra investering waarmee je ’s nachts prettiger slaapt. Aan de noordzijde wil je juist het standaard HR++-glas, omdat dit meer daglicht doorlaat.
Mijn advies is: Isoleer bewust en kies gezonde materialen.
Die zijn er inmiddels volop—Wist je dat het ogenschijnlijk onschuldige glaswol dat tot 1995 veel werd gebruikt, uiteindelijk kankerverwekkend blijkt te zijn, vergelijkbaar met asbest? Als je die toepast, dan wordt je in je huis omgeven door ongezonde materialen. Gatver. Ook bij PIR en PUR zijn er vraagtekens te zetten (link).
Daarom kies ik steeds weer voor natuurlijke isolatiematerialen—o.a. omdat ik tijdens bouwprojecten met het stof ervan te maken krijg.
Met dezelfde dikte behalen bio-based materialen misschien een iets lagere isolatiewaarde, maar je wordt er ten minste niet ziek van. Bovendien gaan ze veel langer mee, en aan het einde van de levensduur of bij sloop heb je geen chemische schuimbolletjes die in de natuur belanden.
Hieronder beschrijf ik de verschillende verduurzamingsmogelijkheden, toegespitst op onze woonsituatie. Vraag het me gerust als je uitgebreidere informatie wil over een onderwerp.
De eerste en gemakkelijkste stap: kierdichting
Kieren zorgen voor tocht; open deuren en een trapgat laten warme lucht ontsnappen. Gelukkig zijn er verschillende eenvoudige maatregelen die je zelf snel kunt uitvoeren om deze luchtstromen te beperken.
Zonder goede kierdichting heeft isoleren weinig effect—het is alsof je een winterjas met gaten draagt: de warmte waait er zo uit. Daarom is het belangrijk om eerst kieren te dichten en luchtstromen te remmen.
Simpel beginnen kan al veel schelen. Plaats bijvoorbeeld een gordijn halverwege een gang (zoals je in een café ziet), of zorg dat de deuren van het trapportaal automatisch sluiten met een veersysteem of iets soortgelijks - Wij gebruiken katrollen waardoor de deuren vanzelf sluiten, en dat werkt heel goed.
Met dit soort eenvoudige aanpassingen merk je al snel een groot verschil.
Onze huizen hebben geen echte 'kruipruimte' onder de vloer, maar door verzakken van de grond is er toch een kleine luchtkamer ontstaan.
Om vochtproblemen in muren te voorkomen ventileert er lucht onder ons huis door, via de in 2018 aangebrachte gevelroosters.
Ingeblazen bodemisolatie (die op de zandbodem ligt) is daarom niet goed geschikt voor onze situatie, want de koude ventilatielucht die door de roosters komt, waait simpelweg over het isolatiemateriaal heen.
Je kan wel op-liggend isoleren, in de binnenruimte, tussen de betonvloer en de afwerkvloer.
Ikzelf zou kiezen voor een laag vilt onder het parket (link).
Materiaal €35 /m2
Arbeid bij uitbesteden €50 /m2
subsidie mogelijk: ja
Een gevel is op verschillende manieren te isoleren, aan de binnen óf aan de buitenzijde. Beiden hebben hun voor en nadelen.
Heb je last van geluid van de buren? Dit geluid kan je meteen mee dempen met isolatie: Onze buurman pakte zowel warmte als geluidisolatie in één keer aan door zowel de binnengevels als de tussenmuren te isoleren.
Met ongeveer 10-12cm isolatie bereik je al een goede Rc waarde (ongeveer 3.7) . Dat is voldoende om subsidie te kunnen krijgen.
Heb je minder ruimte? Met de eerste 5cm isolatie bereik je al 85% van de isolatiewaarde. Misschien past het dan ineens wel.
Ben je bang voor ruimteverlies? Ontwikkelingen gaan zodanig snel dat er in rap tempo goede, extreem dunne isolatiematerialen beschikbaar komen (link) - Zo is al een isolatiemethode op de markt die in 2,5cm dikte net zo goed isoleert als 8cm PIR (link).
Ben je bang dat je straks minder m2 kan meerekenen in de verkoopwaarde van je huis? Dat hoeft niet - De vierkante meters worden gemeten volgens NEN 2580 en die rekent tot aan de constructieve muur, dus tot aan de stenen muur.
Tip: maak zelf voorzetwandjes, evt met een handige vriend of familielid. Laat de holle wand die ontstaat volblazen met de manier die ik beschrijf bij dakisolatie, en laat ze tegelijk uitvoeren. 2 Vliegen in 1 klap.
>> Ik help je graag met een schets, als je dat wil.
Materiaal: €30 /m2
Arbeid bij uitbesteden: €45 /m2
subsidie mogelijk: ja
De verschillende typen appartementen hebben verschillende typen dak- en plafondvlakken:
Benedenwoningen hebben alleen een plafond.
Bovenwoningen hebben meerdere bovenvlakken:
een deel horizontaal plafond
schuine dakvlakken onder dakpannen (=damp-open naar buiten toe)
plat-dak vlakken met bitumen (100% waterdichte) bovenzijde (=damp-dicht naar buiten toe)
Mijns insziens is voor de bovenwoningen inblaasisolatie het meest geschikt voor alle dakdelen: die kan in no-time in alle holle ruimtes geblazen worden. (link)
Het dak zou je kunnen voorzien van houtvezelisolatie of isovlas, maar het is zinvol om te blijven bij 1 isolatiemethode (en daarmee maar 1 aannemer)
De nokbalken in de zolderruimte kunnen gemakkelijk voorzien worden van folie, waarna de holle ruimte die daar ontstaat ook meteen volgeblazen kan worden. Dit kan je prima zelf voorbereiden, waarna de aannemer alleen het blaaswerk hoeft te doen. Het enige dat door je huis naar boven gaat is dan een slang -- Geen troep, geen stof. Heerlijk.
Het materiaal dat gebruikt wordt bij de inblaastechniek is gezond biobased materiaal, en jawel, dat weert ook warmte in de zomer.
👉 let op: verkeerd isoleren geeft risico op vochtproblemen en aantasting van het hout van de dak constructie - Een constructie moet altijd kunnen 'ademen' en kunnen drogen, ter voorkoming van schimmel en houtrot.
Dat doe je door het toepassen van klimaatfolie die je goed luchtdicht afsluit met houten latten of tape. Dit is niet moeilijk, maar sla het niet over.
Win advies in over een goede bouwfysische opbouw (met klimaatfolies e.d.) en doe het vervolgens zelf -- Je kan morgen al starten.
nog 'n tip: Ik koop mijn isolatiemateriaal altijd bij deze fijne club.
Materiaal €55 /m2
Arbeid bij uitbesteden €35 /m2
subsidie mogelijk: ja
Kozijnen zijn in zeker mate isolerend, maar het grootste vlak tussen binnen en buitenruimte is het glas zelf. Daar is relatief gemakkelijk winst te behalen en dat kan je in verschillende kwaliteitsklassen doen.
Nieuw glas is moderner en daarom beter isolerend dan oud glas. Er bestaat ook glas dat zonnewarmte buiten houdt.
Ik zou dat willen in de slaapkamer.
Maar eerst: Controleer je kozijnen op kieren en plaats tochtstrippen waar dat kan. Maak ventilatieroosters ook goed schoon zodat ze netjes sluiten.
De meeste huizen hebben een gasgestookte CV ketel voor de verwarming, enkele buren hebben een warmtepomp - wij ook.
Beide systemen vragen om verschillende warmte-afgiftesystemen: Een warmtepomp werkt met lage-temperatuur water, wat betekent dat je dan het best overstapt op vloer- of wandverwarming. De radiatoren (incl het hele systeem aan leidingen dat daarmee gepaard gaat) moet je dan helemaal vervangen door een lage-temperatuur systeem.
Om onze woningen van het gas af te krijgen is stadswarmte waarschijnlijk de meest geschikte oplossing.
Warmte binnen houden in de winter én warmte buiten houden in de zomer.
(work in progress) - Lees later meer over:
de hoge effectiviteit van de zonwering aan de buitengevel
over waarom de blauwe kleur van de opbouwen zo gek nog niet is (en het donker groene variant bij het buur-blok wel (wordt véél warmer)
over hoe sommige isolatiematerialen wél de infra rood warmtestraling van de zon doorlaten, en andere niet. (PIR/PUR versus houtvezel)
Het vasthouden van warmte staat niet los van goed ventileren: een gezond binnenklimaat blijft essentieel. Voldoende ventilatie is belangrijk voor je gezondheid, en slim ventileren kan ook energie besparen.
Wij hebben een ventilatiesysteem met Warmte-Terug-Winning (WTW). Dit systeem vermindert aanzienlijk het warmteverlies door afzuiging. Een nieuw WTW-systeem is prijzig, maar een gereviseerd exemplaar, bijvoorbeeld via WTW Ventilatietechniek, is een stuk betaalbaarder. (link).
De duurzaamheidscommissie heeft onderzocht of het mogelijk is om zonnepanelen te plaatsen op ons blok. Helaas blijkt de uitvoering en organisatie hiervan te complex:
Onze daken zijn vol met rookgasafvoeren en opbouwen, waardoor er weinig vrije ruimte overblijft. Ook het extra gewicht dat nodig is om de panelen te bevestigen, kan te zwaar zijn voor de dakopbouwen, de achtergevel en de fundering. Daarnaast is het technisch erg ingewikkeld om de opgewekte stroom eerlijk naar ieders meterkast te verdelen.
Er zijn echter eenvoudigere manieren om duurzame energie te gebruiken. Zo kun je bijvoorbeeld kiezen voor een energieleverancier zoals Amsterdam Energie. Zij leveren stroom die volledig lokaal is opgewekt, bijvoorbeeld via zonnepanelen op een bedrijfspand in de buurt. Op deze manier profiteer je toch van zonne-energie, en met het stoppen van de salderingsregeling is het zelf plaatsen van panelen op je eigen dak niet zo interessant meer.
Ik vroeg chatGPT of er PFAS in isolatiematerialen zit.
Conclusie: Dat weet je alleen zeker als je bewust kiest voor een variant die dat niet heeft.
Wat zijn wel veilige materialen - gebaseerd op veiligheid voor je persoonlijke gezondheid.